Ongewenst gedrag kent verschillende vormen. Hieronder zie je de meest voorkomende, inclusief herkenbare voorbeelden uit de praktijk:

Structureel en opzettelijk intimiderend gedrag van één of meerdere collega’s, gericht tegen iemand die zich hier moeilijk tegen kan verweren.
Voorbeelden:

• Iemand systematisch negeren of buitensluiten
• Roddels of geruchten verspreiden
• Herhaaldelijk kleineren of belachelijk maken
• Opzettelijk werk achterhouden of iemand isoleren binnen het team

Elke vorm van seksuele toenadering, verzoeken om seksuele gunsten of ander seksueel getint gedrag – verbaal, non-verbaal of fysiek – dat als ongewenst wordt ervaren.
Voorbeelden:

• Ongepaste opmerkingen over iemands uiterlijk of kleding
• Seksueel getinte grappen of suggestieve blikken
• Ongewenste aanrakingen (bijvoorbeeld hand op schouder, knijpen)
• Seksueel getinte berichten of afbeeldingen via e-mail, WhatsApp of sms
• Het tonen van seksueel expliciet materiaal

Fysiek of verbaal lastigvallen, bedreigen of aanvallen – door collega’s, leidinggevenden of externen.
Voorbeelden:

• Schelden of schreeuwen
• Dreigen met ontslag of sancties
• Angst inboezemen of intimiderende lichaamstaal gebruiken
• Fysieke dreiging of handtastelijkheden

Iemand anders behandelen, achterstellen of uitsluiten op basis van persoonlijke kenmerken of overtuigingen.
Voorbeelden:

• Opmerkingen over iemands afkomst, religie, handicap of geaardheid
• Iemand geen kans geven op promotie vanwege zwangerschap, leeftijd of beperking
• Seksistische of racistische grappen of uitspraken
• Uitsluiten van bijeenkomsten of communicatie

Kenmerkend voor ongewenste omgangsvormen is dat het niet altijd gaat om de intentie van degene die het gedrag vertoont, maar om de beleving van degene die het ondergaat. Wat voor de één bedoeld is als een grapje, kan voor de ander kwetsend, vernederend of bedreigend zijn. Ongewenst gedrag zit vaak in kleine signalen of herhalingen die optellen – en de grens ligt voor iedereen anders.

Daarom is het belangrijk om gedrag bespreekbaar te maken, ook als het niet ‘expliciet fout’ lijkt. Alleen zo kunnen onveiligheid, misverstanden en escalatie worden voorkomen.

Als vertrouwenspersoon ben ik er niet om te bepalen of iets écht gebeurd is of wie er gelijk heeft. Ik doe geen waarheidsvinding of onderzoek. Mijn rol is om mensen een veilige plek te bieden waar ze hun ervaring kunnen delen, hun gevoelens kunnen verkennen en – als zij dat willen – te ondersteunen bij het zetten van vervolgstappen.

Wat zijn de gevolgen?

Ongewenste omgangsvormen hebben vaak meer impact dan zichtbaar is. Denk aan:

Psychische klachten (stress, burn-out, angst)
Lichamelijke klachten (slaapproblemen, spanningsklachten)
Demotivatie of verlies van vertrouwen
Sociale isolatie binnen het team
Langdurige uitval of verzuim

Juist omdat de signalen niet altijd direct zichtbaar zijn, is bewustwording van cruciaal belang – op alle niveaus binnen een organisatie. 

Wat kun je doen als je te maken krijgt met ongewenste omgangsvormen?

Voor melders

Heb je te maken met gedrag dat je als kwetsend, intimiderend of onveilig ervaart? Of twijfel je of iets grensoverschrijdend is? Je hoeft het niet zeker te weten voordat je contact met mij opneemt. Als extern vertrouwenspersoon bied ik jou een veilige, onafhankelijke plek om je ervaring te delen. We verkennen samen wat er speelt en wat jij nodig hebt. Soms is het delen van je verhaal al voldoende om weer grip te krijgen op de situatie. Jij houdt altijd de regie – niets gebeurt zonder jouw toestemming.

Voor vermeend beschuldigden

Wordt er melding gedaan over jouw gedrag? Dat kan verwarrend en emotioneel ingrijpend zijn. Misschien voel je je boos, verdrietig, machteloos of onbegrepen. Ook dan kun je bij mij terecht. Ik bied ruimte voor jouw kant van het verhaal, leg uit hoe het proces werkt en ondersteun je bij wat er op je afkomt. Mijn begeleiding is onafhankelijk, zonder oordeel, en gericht op zorgvuldigheid en rust. Indien wenselijk, kan ook een collega-vertrouwenspersoon worden ingezet om belangen evenwichtig te waarborgen.

Wat kun je doen als werkgever?

Volgens de Arbowet ben je als werkgever verplicht om PSA te voorkomen of te beperken. Doe je dat niet, dan kan de Inspectie SZW maatregelen nemen. Gelukkig zijn er concrete stappen die je kunt nemen:

Breng risico’s in kaart via de RI&E, inclusief sociale veiligheid
Stel een gedragscode op die helder maakt wat wenselijk en onwenselijk gedrag is
Bied voorlichting aan medewerkers en leidinggevenden
Stel een vertrouwenspersoon aan
Stimuleer een open cultuur waarin problemen bespreekbaar zijn

Wat kan ik als extern vertrouwenspersoon betekenen?

Als extern vertrouwenspersoon ben ik een onafhankelijke en laagdrempelige gesprekspartner voor medewerkers. Zij kunnen bij mij terecht met meldingen, vermoedens, twijfels of ervaringen van ongewenst gedrag of integriteitskwesties. Ik bied:

✔️ Eerste opvang en begeleiding bij meldingen of signalen
✔️ Advies en uitleg over mogelijke vervolgstappen
✔️ Ondersteuning bij het verhelderen van de situatie
✔️ Begeleiding zonder oordeel of bemiddeling
✔️ Vertrouwelijkheid – met uitzondering van wettelijke meldplichten
✔️ Indien nodig: ondersteuning voor vermeend beschuldigden
✔️ Rapportage en signalering richting organisatie (geanonimiseerd)

Daarnaast denk ik als expert graag mee over beleid, gedragscodes of klachtenprocedures. Ook bied ik ondersteuning bij spoedsituaties, waarbij directe inzet noodzakelijk is – inclusief de mogelijkheid tot opschaling via collega LVV-register vertrouwenspersonen.

Wil je weten hoe jouw organisatie stappen kan zetten richting een sociaal veilige werkcultuur?
Neem gerust contact met mij op voor een kennismaking of adviesgesprek.